Bandoni 15, 2025
RNI No. - MEGGAO00012
  • Home
  • Contact
Ku∙rongdik
  • Meghalaya
  • North East
  • National
  • International
  • Editorial
  • Entertainment
  • Sports
No Result
View All Result
Ku∙rongdik
Home Editorial

Chasong gitalo Garo Customary Law-ko jakkalanio nanggrikani

Ku∙rongdik by Ku∙rongdik
10 Wasosi 2024
in Editorial
0
Chasong gitalo Garo Customary Law-ko jakkalanio nanggrikani
0
SHARES
136
VIEWS
Share on FacebookShare on Twitter

Editor,

Customary law-ara ku·sikchi aganritingbae niam bidikrangko songsalo janggi tanganio sason ka·na jakkalbaenggiparang ong·a. Ia customary law-ara see rakkigija ranta ka·anirang ong·a jekon ru·uta somoirangonin adita jatrangni ja·rike jakkalbaanichi, India a·songni constitution-o ra·chakgimin ong·aha. Indian Constitution-ni Article 13(3)(a) o janapanigitade an·tangtangni tarigimin niam aro uko jakkalanirangko ra·chakani gnang. Indake chengoni niamrangko tarie ja·rike sason ka·baenganirang court baksa bakrang donggipaba ong·baaha.

Apsandaken Garo Customary law, Northeast India-o songdonggipa A·chik jatrangni chengonin dakbewal rikbewalrango ja·dil su·e ja·rikbagimin niam ong·a jeon nokdangni obostarango, gamrangko man·rikanio aro songsalo kajia golmalrangni bidingo sason ka·anirangko ranta ka·baanirang ong·a. Ia tarigimin niam bidikrangara chasongsaoni chasonggipinona A·chik jatni ja·rikbaengani ong·genchimoba, India a·songni manderang chasonggitalko ja·rike janggi tanganirang tang·dororobae a·songgimikni manderangna tarigimin gital niamrango apsan ong·e kakket bichalko ra·baanio pangchake nanggrikanirangona sokenga.

Indake ong·engon Sixth Schedule-ni ning·o Indian Constitution-ni part X-o autonomous district aro bilni ning·o ong·gipa jolrango a·sel obostarangni bidingo jekai buring bolgrimko niroksimsakani, songadam aro songjinmarangko sason ka·anio jeon biaptangni puliskoba man·chapa, Nokmarangko on·rikna ba seokna, gamrangko man·rikna, bia barutrang aro jikse galanirango sason ka·na bilrangko on·ani dongan baksana Sixth Schedule-o High Court-rangni ning·o adita biaprango sason ka·nagitaba bilko on·ani gnang. Unbaksana autonomous district-rangni ning·o ong·gipa biaprango, Code of Civil Procedure 1908 aro Code of Criminal Procedure 1898 ni niamrango pangchake maming badi ka·ani aro mokordoma ka·anirangko dakna man·jawa ine bilko on·manaha. Ia on·gimin bilrango pangchake A·chik jatrang da·onaba jatni dakbewalo pangchake sason ka·aniko ja·rikbaenga.

Ia Garo Customary law-ni ning·o an·tangtangni gisepo nanggrikanirang aro namgijagipa kamrangko ka·anirango rai on·a bil gnang. A·chik rangni me·chikko noko donna tik ka·anio, nokdangni gamjinrangko me·chiksa man·rikna amanio, ia dongimin niamrang kakketgipa ong·a aro court-nigita ia niamko ra·chakaha. Dr. Julius R. Marak-ni segimin “Garo Customary Laws, Traditions and Practices” ki·tapo see rakkianio adita namgijagipa kamko ka·giparangni kosako niamrangko donanio, mamatang, adatang aro abitangrang ma·chong apsanni jonggipa, nogipa, gritang aro namchiktangrangni bewalrangko namatna doke sate sason ka·na man·aniko janapani gnang. Unbaksana (p. 179) ni ning·o A·chikrangni dakbewalo pangchake sason ka·anio namgnina mandeko so·otnaba bil gnang jeon so·otgipa mandeko sasti on·a man·ja. Una agreba A·king Nokma gipin A·kingona napdrabagenchimode, Challang matgrikrang sko sote so·otnagitaba (p.182) ni ning·o bil on·ani gnang.

Ru·utgija salrangna skang, Teksragre-o me·chik saksako uni mahari ma·drangni doke sate sason ka·ani video giproroangaha. Iani gisepon jatni sason ka·ani bidingo mitamrang ma·drangnigita sason ka·na nanga ine chakani gnang aro mitamrang ia niamko ja·rike kragija doka ba gitcham niamrangko ja·rike sason ka·anirangko jegalatanirangko nikna man·angaha. Ian A·chikrangni niamo pangchake mahari ma·drangko sason ka·ani bidingo jera ra·aniona sokataha. Indake ong·engon chengoni doke sate sason ka·baaniko ba jekai mitam a·selrango so·otaniko customary law-ni ning·o napate ja·rikbaenganiko ia chasong gitalo jakkalna man·kuengama? Me·chikrangko naljokatna a·songnigita Indian Constitution-o dongimin Indian Penal Code (IPC) 1908, gitalgipa Bharatiya Nyana Sanhita (BNS) 2023 aro Protection of Women from Domestic Violence (PWDV) Act 2005, ia ainrang donggenchimoba songsalo gitcham niamrangko jakkalani bidingo bang·a sing·doanirang da·o nadobaenga.

Ia customary law-ni bidingo aganchaknagita, India a·songni dongimin niamo ra·chakaniko tale ma·sichengnagita nanga. Custom law-rang court baksa bak donggenchimoba gimik customary law-rangkode a·songo jakkalnagita man·ja. Uni gisepon sakantina dongimin niamrango ra·chakako man·agita, customary law-rangko ra·chakna adita porikka ra·anirango chu·sokgipa ong·na nangchenga jekai chengoni ja·rikbaani, kragipa ong·ani aro mandena namgni ba namgijaniko mesokna man·a nanga. Customary law chengoni ja·rikbae jakkalgipa ong·na nanga aro chasong gitalo ja·rikgipa ong·na nangjan baksana kragipa, gamchatgipa aro songsalni namgnina kam ka·ani ong·na nanga. Unbaksana customary law sakantina kakket bichalko ra·bagipa, apsan ong·e chanani aro namgipa chanchianirangko jegalgipa ong·na nangja. Una agreba customary law a·songni manderangna tarigimin niamrang baksa bakrimna nanga jekai IPC, BNS, PWDV Act, 2005 ba uandakgiparang.

Customary law-ko jakkalani bidingo mingsa obostako chong·motan Balusami v. Bala Krishnan-ni badi ka·aniko niatgenchimode, customary law-nigita demechik-ni demechikko bia ka·na niam donggenchimoba ia niamara kragijagipa ong·a ine court-nigita ra·chakjaha. Indaken India-ni court-rang sakantina tarigimin niamrango ga·chate customary law-ko jakkalaniko ra·chakna man·ja.

India-o a·song gimikna dongimin adita niamrangko Scheduled area-rangoba sason ka·ani gnang jekai customary law-o pangchake mandeko so·otna aro me·chikko doka sataniko dakna on·genchimoba indake dakaniara me·chikko kal·stekani aro me·chikni mansonmanko re·ataniara IPC Section 319, 300, 354, BNS Section 74, 101 aro PWDV Act 2005-o napanga. Indake ong·engon Constitution-o dongimin niamrangko pe·e dakbewalko ja·rike me·chikko kragija doke sate sason ka·aniko Court-nigita ra·chakna man·ja.

Songdonggipa saksa,

Bimungtangko u·iatna beng·a

Tags: Garo Customary LawIndian Modern Legal System
Previous Post

SWGH-o chirang dal·anichi nisiatako man·gipa biaprangko Water Resource Minister nirokea

Next Post

MP Saleng Sangma-ko Tura songjimao mande ra·aniko dakanga

Related Posts

SSLC aro HSSLC (Arts) porikkao Garo Hills-na mikkim rasongko ra·baa
Editorial

SSLC aro HSSLC (Arts) porikkao Garo Hills-na mikkim rasongko ra·baa

24 Kilge 2024
Gualgenma ka·saako?
Editorial

Gualgenma ka·saako?

12 Kilge 2024
Ma·ani ka·saa
Editorial

Ma·ani ka·saa

12 Kilge 2024
Garo Hills ni chadamberangni poraianio tikkelani namrorobatenga
Editorial

Garo Hills ni chadamberangni poraianio tikkelani namrorobatenga

8 Kilge 2024
Dosi
Editorial

DOSI

29 Gal∙mak 2024
BABRAN’ ON∙A
Editorial

BABRAN’ ON∙A

27 Gal∙mak 2024
Next Post
MP Saleng Sangma-ko Tura songjimao mande ra·aniko dakanga

MP Saleng Sangma-ko Tura songjimao mande ra·aniko dakanga

RECOMMENDED NEWS

100 drums Wangala manichakgipa a·damo bolrangko ge·a

100 drums Wangala manichakgipa a·damo bolrangko ge·a

15 Bandoni 2025
CAU Tura-o Jackfruit processing training program-ko ong·atanga

CAU Tura-o Jackfruit processing training program-ko ong·atanga

14 Bandoni 2025
Tribal a·kingrango kam ka·na ma·mongni chamatgipao GHADC-o GST gamaniko galchanga

GHADC ni Special Inquiry Committee skanggipa tom·aniko ong·atanga, GST Consultant ko seokna June 17 tariko tom·anggen

14 Bandoni 2025
Meghalaya police-ko matnangate CBI sing·sandianiko dakchina Sonam-ni pagipa raken dabia

Meghalaya police-ko matnangate CBI sing·sandianiko dakchina Sonam-ni pagipa raken dabia

14 Bandoni 2025
Raja Raghuvanshi-ni jikgipa Sonam UP police-na an·tangko bame on·ea

Raja Raghuvanshi-ni jikgipa Sonam UP police-na an·tangko bame on·ea

14 Bandoni 2025
Meghalaya a·dokni bang·a bakrango mikka jimbee wagniko IMD parakata

Meghalaya a·dokni bang·a bakrango mikka jimbee wagniko IMD parakata

30 Kilge 2025

BROWSE BY CATEGORIES

  • Editorial
  • Entertainment
  • Featured
  • Features
  • International
  • Meghalaya
  • National
  • North East
  • Sports
  • Uncategorised

BROWSE BY TOPICS

2024 Lok Sabha Election ACHIK AHAM Ampareen Lyngdoh Ampati Assam Baghmara bjp Chokpot Congress Conrad Sangma East Garo Hills Education Department Education Minister Rakkam Sangma Garo Hills Garo News GHADC GSMC GSU Lok Sabha election 2024 Manipur MeECL Meghalaya Meghalaya Cricket Association Meghalaya Games 2024 Meghalaya Police NEHU NGO North Garo Hills NPP PHE Rakkam Sangma reservation policy Resubelpara Saleng Sangma Selsella Shillong South Garo Hills South West Garo Hills SWGH TMC Tura West Garo Hills Williamnagar Winter Capital

POPULAR NEWS

  • Tura, Bokmagre-o dumper truck bolgniko wa·al so·a

    Tura, Bokmagre-o dumper truck bolgniko wa·al so·a

    0 shares
    Share 0 Tweet 0
  • Songsak jolo truck aro bike a·sel ong·e mande saksa a·damon janggi gala

    0 shares
    Share 0 Tweet 0
  • Tura Walbakgre bajaro bike aro scooty chatinggrike a·sel ong·a

    0 shares
    Share 0 Tweet 0
  • MBOSE HSSLC result ko May ni 8 tariko parakatgen

    0 shares
    Share 0 Tweet 0
  • Pakistan a·songna chake agangipa NGH-ni chadambe sakgniko police-rang rim·a

    0 shares
    Share 0 Tweet 0
Ku∙rongdik

© 2024 Ku∙rongdik
RNI No. - MEGGAO00012

Navigate Site

  • Meghalaya
  • North East
  • National
  • International
  • Editorial
  • Entertainment
  • Sports

Follow Us

No Result
View All Result
  • Meghalaya
  • North East
  • National
  • International
  • Editorial
  • Entertainment
  • Sports

© 2024 Ku∙rongdik
RNI No. - MEGGAO00012